۱۳ آبان روز دانش آموز؛ تاریخچه تلخ سرکوب دانش‌آموزان از انقلاب ۵۷ تا اعتراضات ۱۴۰۱

۱۲ آبان, ۱۴۰۳دسته‌بندی گزارش ویژه

لیست بخش‌های مختلف

1. زمینه‌های تاریخی ۱۳ آبان روز دانش آموز

2. تجمع ۱۳ آبان ۱۳۵۷

3. تأثیرات اجتماعی کشتار دانش‌آموزان و نامگذاری ۱۳ آبان به عنوان روز دانش آموز

4. رژیم جمهوری اسلامی و سرکوب دانش‌آموزان

5. قتل عام زندانیان سیاسی

6. کشتار دانش‌آموزان در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱

7. سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱

8. اسامی و تصاویر دانش‌آموزان جانباخته در اعتراضات ۱۴۰۱

۱۳ آبان روز دانش آموز روز تاریخی مقاومت دانش‌آموزان و استمرار مبارزه آنان برای آزادی در ایران

۱۳ آبان ۱۳۵۷، یکی از روزهای تاریخی و تلخ در تاریخ معاصر ایران است. در این روز، دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی در اعتراض به رژیم سلطنتی و سیاست‌های سرکوبگرانه آن، به خیابان‌ها آمدند و در مقابل دانشگاه تهران تجمع کردند.

تجمع دانش آموزان و دانشجویان در روز ۱۳ آبان به طرز وحشیانه‌ای توسط نیروهای نظامی شاه سرکوب شد و تعدادی از آنان به رگبار بسته شده و جان باختند. این واقعه نه تنها نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ضد رژیم شاهنشاهی بود، بلکه به‌عنوان نمادی از سرکوب آزادی‌خواهی و حق‌طلبی جوانان ایرانی در تاریخ ثبت شد.

زمینه‌های تاریخی ۱۳ آبان روز دانش آموز

در سال‌های پایانی دهه ۵۰، ایران تحت حاکمیت شاه، با نارضایتی‌های گسترده‌ای از سوی اقشار مختلف جامعه مواجه بود. سیاست‌های اقتصادی نادرست، فساد اداری، و سرکوب شدید مخالفان سیاسی باعث ایجاد تنش‌های اجتماعی و سیاسی شد. دانش‌آموزان و دانشجویان به‌عنوان بخشی از جامعه، نقش مهمی در این اعتراضات ایفا کردند. آن‌ها با برگزاری تظاهرات و تجمعات، خواستار تغییرات بنیادی در نظام سیاسی کشور بودند.

تجمع ۱۳ آبان ۱۳۵۷

در روز ۱۳ آبان، دانش‌آموزان با شعارهایی علیه رژیم شاه به خیابان‌ها آمدند. آن‌ها خواستار آزادی بیان، حقوق بشر و پایان سرکوب‌ها بودند. اما نیروهای نظامی شاه با استفاده از سلاح‌های گرم به این تجمع حمله کردند.

این حمله در روز ۱۳ آبان منجر به کشته شدن تعدادی از دانش‌آموزان شد که نام آن‌ها همچنان در یادها باقی مانده است. واقعه ۱۳ آبان نه تنها موجب افزایش خشم عمومی علیه رژیم شاه شد بلکه باعث شد تا بسیاری از افراد به صفوف مخالفان بپیوندند.

تأثیرات اجتماعی کشتار دانش‌آموزان و نامگذاری ۱۳ آبان به عنوان روز دانش آموز

کشتار دانش‌آموزان در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ و پخش آن در تلویزیون سراسری ، تأثیر عمیقی بر جامعه گذاشت. این واقعه موجب افزایش همبستگی بین اقشار مختلف جامعه شد و بسیاری از مردم را به مبارزات علیه رژیم شاه تشویق کرد.

از آن پس روز ۱۳ آبان به‌عنوان نمادی از فداکاری جوانان ایرانی در راه آزادی و عدالت شناخته شد و هر ساله مراسم‌هایی به یاد آن برگزار می‌شود.

رژیم جمهوری اسلامی و سرکوب دانش‌آموزان

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، سران حکومت نیز به سرکوب شدید مخالفان خود ادامه دادند. در دهه ۶۰، هزاران نفر از زندانیان سیاسی، به ویژه جوانان، دانش‌آموزان و دانشجویان، تحت عنوان “محارب” یا “مفسد فی‌الارض” اعدام شدند. یکی از تلخ‌ترین وقایع این دوران، کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ بود که به دستور خمینی انجام شد.

قتل عام زندانیان سیاسی

در تابستان ۱۳۶۷، خمینی با فتوایی اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی را صادر کرد که بسیاری از آن‌ها شامل جوانان و فعالین سیاسی بودند. این کشتار نه تنها نشان‌دهنده سرکوب شدید مخالفان بود بلکه تأثیر عمیقی بر خانواده‌ها و جامعه گذاشت. بسیاری از خانواده‌ها هنوز هم با درد فقدان عزیزان خود زندگی می‌کنند.

کشتار دانش‌آموزان در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱

در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، بار دیگر نقش جوانان و دانش‌آموزان در صحنه مبارزه با ظلم بارزشد. پس از بازگشایی مدارس این اعتراضات به مدارس هم کشیده شد ودانش‌آموزان نیز با شجاعت وارد میدان شدند.

سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱

نیروهای امنیتی با استفاده از خشونت شدید به سرکوب معترضان و جوانان دانش‌آموز پرداختند. گزارش‌ها حاکی از آن است که تعداد زیادی از دانش‌آموزان در این اعتراضات زخمی شدند یا جان خود را از دست دادند. بنا به آمار منتشره بیش از ۶۰  دانش آموز زیر ۱۸ سال جان خود را در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ از دست دادند.

با گذشت بیش از ۴۵سال از  ۱۳ آبان ۱۳۵۷ می‌توان آن روز را یادآور فداکاری‌های جوانانی دانست که برای دستیابی به آزادی جان خود را فدا کردند. همچنین کشتارهای دهه ۶۰ و قیام سراسری ۱۴۰۱ نشان‌دهنده استمرار مبارزات نسل‌های مختلف ایرانی برای دستیابی به حقوق انسانی خود است. این تاریخ‌ها همواره یادآور تلاش‌ها و فداکاری‌های کسانی هستند که برای تحقق آرمان‌های انسانی جنگیده‌اند. با توجه به تاریخچه سرکوب‌ و کشتارها، لازم است تا جامعه جهانی نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران توجه بیشتری نشان دهد و صدای قربانیان را بشنود. نسل جدید ایران ثابت کرده‌است که هرگز تسلیم نخواهد شد و همچنان برای دستیابی به آزادی و عدالت تلاش خواهد کرد.

اسامی و تصاویر دانش‌آموزان جانباخته در اعتراضات ۱۴۰۱

کیان پیرفلک

ابوالفضل آدینه‌زاده

ابوالفضل امیرعطایی

نیکا شاکرمی، ۱۷ ساله، تهران، روز ۲۹ شهریور در تهران بلوار کشاورز مفقود شده و روز ۸ مهر جسد او درحالیکه صورتش متلاشی شده، بینی اش له شده و جمجمله اش براثر ضربات باتوم شکسته بود در کهریزک پیدا شد.

امین معرفت (معروفی) ، اشنویه، ۱۶ ساله، نام پدر: ابوبکر، بر اثر شلیک ماموران امنیتی به ناحیه سر، تاریخ جان‌باختن ۳۰ شهریور

زکریا خیال، پیرانشهر، ۱۶ ساله، جان‌باختن بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۹ شهریور

 سیاوش محمودی، ۱۶ ساله، شهرک بهشتی نازی آباد تهران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن پنجم مهرماه – مادرش در یک کلیپ اقدام به افشاگری کرد.

علی براهویی ۱۲ ساله، فرزند عمر اهل زاهدان، از ناحیه سر و گردن هدف قرار گرفت

جواد پوشه فرزند احمد ۱۱ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

امید سارانی فرزند خالقداد ۱۳ ساله (اصابت گلوله ناحیه سینه) در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

سدیس کشانی ۱۴ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

سامر هاشمزهی فرزند نبی ۱۶ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

محمد رخشانی فرزند عبدالقادر ۱۲ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

یاسر شاهوزهی ۱۶ ساله (اصابت گلوله به ناحیه قلب) در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

-محمدامین گمشادزهی فرزند عبدالواحد ۱۷ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

آرنیکا قائم مقامی، ۱۷ ساله در تهران براثر ضربات باتوم به کما رفت و پس از ده روز جان سپرد. تاریخ جان‌باختن: ۳۰ مهر

جابر شیروزهی فرزند احمد ۱۲ ساله در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

محمداقبال نائب‌زهی(شهنوازی) فرزند نیازمحمد(فاقد شناسنامه/۱۶ ساله) در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

امید صفرزهی فرزند نعیم ۱۷ ساله (بدون شناسنامه/اصابت گلوله به ناحیه گردن و سر) در جمعه خونین زاهدان هدف شلیک قرار گرفت و جان باخت

محمد خواجوی دره بالایی، در دزفول براثر اصابت گلوله کشته شد. تاریخ جان‌باختن ۳۰ مهر

امیرحسین بساطی، ۱۵ ساله، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۱۰ مهر، محل جان‌باختن کرمانشاه

آیناز جواهری، ۱۵ ساله، کرمانشاه، براثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۱۶ مهر

-امیر نوروزی، بندرانزلی، ۱۶ ساله، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۳۱ شهریور

رضا خوشنود هولاری، ۱۶ ساله، در اعتراضات ساری به قتل رسید. تاریخ جان‌باختن ۲۸مهر ۱۴۰۱

ستاره تاجیک ۱۷ ساله، تبعه افغانستان و ساکن تهران، براثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۳۱ شهریور

نیما شفیق دوست، ۱۶ ساله، در اعتراضات سراسری در ارومیه مجروح و در زیرزمین خانه اش بستری شد، وی را بازداشت کردند و روز ۱۳ مهر جسدش را تحویل دادند.

هستی نارویی، فرزند بلال، بر اثر استنشاق گازهای سمی اشک آور در روز جمعه ۸مهرماه به جان‌باختن رسید.

ابوالفضل آدینه، ۱۶ ساله، مقابل دانشگاه فردوسی مشهد با ۲۴ تیر ساچمه کشته شد. تاریخ جان‌باختن شنبه ۱۶ مهر

اسرا پناهی، ۱۵ ساله، اردبیل، در دبیرستان شاهد ضرب و شتم شده و سپس در بیمارستان جان باخت، تاریخ جان‌باختن: ۲۰ مهر

دانیال شه بخش، ۱۱ ساله، فرزند عبدالحمید، از کشته شدگان روز جمعه ۸ مهرماه با یک گلوله در ناحیه قلب به جان‌باختن رسید

پارسا رضادوست، ۱۷ ساله، هشتگرد، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن اول مهر ۱۴۰۱

احسان علیبازی، ۱۶ ساله، شهر قدس، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن اول مهرماه ۱۴۱۰ – وی را با ۱۲ گلوله کشته اند. در آرامستان شهرک ولیعصر در بدره استان ایلام دفن شده است.

محمدحسین فرجی ۱۷ ساله، اهل تهران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۱۰ آبان

دانیال پابندی، ۱۷ ساله، اهل سقز بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۵ آبان

آرتین رحمانی ۱۳ ساله، اهل ایذه، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۵ آبان

رضا کاظمی، ۱۶ ساله، اهل کامیاران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۶ آذر

کیان پیرفلک، ۹ ساله، اهل ایذه، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۵ آبان

پارمیس همنوا، دانش آموز، اهل ایرانشهر، براثر ضرب و شتم در مدرسه بدلیل پاره کردن عکس خمینی، تاریخ جان‌باختن: ۳ آبان

مائده (ماهک) هاشمی، ۱۶ ساله اهل کنگان، بر اثر ضربات باتوم و شلیک ماموران امنیتی در شیراز، تاریخ جان‌باختن ۳ آذر

کاروان قادر شوکری (شکری) ۱۶ ساله ، اهل پیرانشهر، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۹ آبان

محمدحسین کمندلو، ۱۶ ساله، اهل تهران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن اول آذر

بهاالدین ویسی ۱۶ ساله،‌اهل جوانرود، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۹ آبان

مهدی کابلی کفشگیری، ۱۵ ساله، اهل گرگان، زیر شکنجه ماموران امنیتی تاریخ جان‌باختن ۲۵ آبان( ۲۵ ام به کما رفته و سپس در بیمارستان جانباخت)

سپهر مقصودی، ۱۴ ساله، اهل ایذه، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۵ آبان

دیانا محمودی کودک ۷ ساله اهل پیرانشهر، بر اثر شلیک ماموران امنیتی ۷ آبان

پویا ( علی) احمدپور پسیخانی،۱۷ ساله، رشت، بر اثر ضربه باتوم ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن اول مهر ۱۴۰۱ – وی ابتدا به کما رفت و پس از چند روز کما به جان‌باختن رسید.

امید نارویی فرزند غلام نبی دانش آموز پایه نهم اهل زاهدان، بر اثر شلیک مستقیم ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۶ آبان

امیرحمزه شهنوازی

محمدجواد زمانی، ۱۶ ساله، تهران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی در سلطان آباد، تاریخ جان‌باختن

میلاد سعیدی، ۱۶ ساله، اهل سیاورز تنکابن (شهسوار)، براثر شلیک ماموران امنیتی به سر، تاریخ جان‌باختن ۲۴ آبان

مبین میرکازهی، ۱۴ ساله، بر اثر شلیک ماموران امنیتی در خاش، جمعه خونین ۱۳ آبان

محمد قائمی فرد ، ۱۷ ساله، اهل دزفول، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۱۵ آبان

امیرعلی فولادی، اسلام آباد غرب، ۱۶ ساله، بر اثر شلیک ماموران امنیتی در اسلام آباد غرب، تاریخ جان‌باختن ۳۰ شهریور

علی آبیار ۱۷ ساله، اهل تکاب، براثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۲۱ آبان

نیما نوری، ۱۷ ساله، اهل کرج، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن: ۱۲ آبان

کومار درافتاده، ۱۶ ساله، اهل پیرانشهر، براثر شلیک مستقیم ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن یکشنبه ۸ آبان

ابوالفضل بائو، ۱۶ ساله، در قائم شهر براثر شلیک گلوله به قلبش کشته شد. تاریخ جان‌باختن: ۳۰شهریور

مهدی حضرتی، ۱۷ ساله، اهل کرج، بر اثر شلیک ماموران امنیتی در چهلم حدیث نجفی، تاریخ جان‌باختن ۱۲ آبان

امیر مهدی فرخی پور، ۱۷ ساله، تهران، بر اثر شلیک ماموران امنیتی در پارک لاله تهران، تاریخ جان‌باختن۶ مهر – به خانواده اش گفته شده بود اگر رسانه ای کنید جسد فرزند را تحویل نمی دهیم!

مونا نقیب، ۸ ساله، بر اثر شلیک ماموران در سراوان، تاریخ جان‌باختن: ۲ آبان

سارینا اسماعیل زاده، ۱۶ ساله فرزند عارف، مهرشهر، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن اول مهر

صدف موحدی، ۱۷ ساله، پس از اصابت باتوم به سرش در تهران، دچار ضربه مغزی شده و جان سپرد، تاریخ جان‌باختن دوشنبه ۲ آبان

محمدرضا سروری ۱۴ ساله، اهل تهران، براثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۳۰ شهریور

سیدمهدی موسوی، زنجان، ۱۵ ساله، بر اثر شلیک ماموران امنیتی، تاریخ جان‌باختن ۳۱ شهریور

مهدی فرحانی ۱۷ ساله، اهل خرمشهر، در اعتراضات آبادان بازداشت شد و در ادامه اگاهی خرمشهر زیر شکنجه کشته شد. تاریخ دفن: ۲ آبان ۱۴۰۱

کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اشتراک: