طرح «قاضی در مدرسه» در چارچوب سند موسوم به «تحول قضایی» معرفی میشود، اما محتوای ارائهشده نشان میدهد که بخش مهمی از این برنامه به کنترل ذهنی و رفتاری نسل نوجوان در حوزه فضای مجازی اختصاص دارد
کانون حقوق بشر ایران، شنبه ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴ – طرح موسوم به «قاضی در مدرسه» توسط دستگاه قضایی طی هفتههای اخیر در مدارس شهرهای مختلف استان خوزستان اجرا شده است. مقامهای قضایی هدف این طرح را «افزایش آگاهی حقوقی دانشآموزان و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی» عنوان میکنند، اما محتوای آموزشی و محورهای مطرحشده، بهویژه تمرکز گسترده بر فضای مجازی، دسترسی غیرمجاز و فعالیت در صفحات و کانالهای غیرقانونی، نگرانیهایی را درباره تبدیل مدارس به فضای نظارت و خبرچینی ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش میزان، طرح «قاضی در مدرسه» در شهرهایی از جمله آبادان، دزفول، حمیدیه، الوار گرمسیری و شهرستان باوی اجرا شده و قضات و مسئولان دادگستری بهصورت مستقیم در مدارس حضور یافتهاند. در این جلسات، دانشآموزان با مفاهیمی چون جرایم فضای مجازی، پیامدهای قانونی فعالیت آنلاین، و تهدیدهای ناشی از «دسترسی به سایتها و محتوای غیرمجاز» آشنا شدهاند؛ مفاهیمی که بهطور ضمنی بر رصد، گزارشدهی و پرهیز از ارتباط با منابع خارج از چارچوب رسمی تأکید دارد.
آموزش حقوقی یا نظارت پنهان؟
در هنرستان طوبی شهرستان حمیدیه، رئیس دادگستری این شهرستان با حضور بیش از ۷۰ دانشآموز، به تشریح مبانی حقوق، حقوق و آزادیهای اساسی و جرایم مرتبط با فضای مجازی پرداخت. در میان سرفصلها، «قوانین مرتبط با دسترسی غیرمجاز در فضای مجازی» و پیامدهای فعالیت در صفحات و کانالهای غیرقانونی برجسته بود؛ موضوعی که منتقدان آن را تلاشی برای ترساندن دانشآموزان از فعالیت آزادانه در اینترنت و تشویق به خودسانسوری و حتی گزارش دیگران میدانند.
همین رویکرد در دبیرستان دخترانه شایستگان آبادان و دبیرستان عفاف و حجاب شهر حسینیه نیز تکرار شد؛ جایی که قضات و کارشناسان حقوقی، با تأکید بر نقش دادگاه و قانون، به پرسشهای دانشآموزان پاسخ دادند. اگرچه این برنامهها در ظاهر آموزشی معرفی میشوند، اما تمرکز یکجانبه بر «جرایم»، «تهدیدها» و «پیامدهای قانونی» بهجای حقوق دیجیتال و آزادی بیان، تصویری امنیتی از فضای مجازی ارائه میدهد.
در شهرستان باوی، رئیس دادگستری این شهرستان اعلام کرد که طرح «قاضی در مدرسه» با جدیت ادامه دارد و محور اصلی آن آسیبهای فضای مجازی و مواد مخدر است. در این جلسات، دانشآموزان با مواردی چون انتشار محتوای مجرمانه، مزاحمت اینترنتی، سوءاستفاده از تصاویر خصوصی و پیامدهای فعالیت در کانالها و صفحات «غیرقانونی» آشنا شدند. تأکید مکرر بر شناسایی این موارد و پیامدهای کیفری آنها، بهگونهای است که برخی آن را مقدمهای برای عادیسازی گزارشدهی دانشآموزان از فعالیتهای آنلاین خود و همکلاسیهایشان تلقی میکنند.
نگرانی از تبدیل مدرسه به بازوی امنیتی
طرح «قاضی در مدرسه» در چارچوب سند موسوم به «تحول قضایی» معرفی میشود، اما محتوای ارائهشده نشان میدهد که بخش مهمی از این برنامه به کنترل ذهنی و رفتاری نسل نوجوان در حوزه فضای مجازی اختصاص دارد. منتقدان میگویند چنین طرحهایی، بهجای آموزش انتقادی حقوق شهروندی، میتواند مدارس را به محیطی برای نظارت، ترس و خبرچینی تبدیل کند؛ جایی که دانشآموزان بهجای یادگیری آزادیها و حقوق خود، به شناسایی و گزارش «تخلف» دیگران تشویق میشوند.
در شرایطی که فضای مجازی یکی از معدود عرصههای بیان آزاد برای جوانان است، اجرای این طرح با رویکرد امنیتی، بیش از آنکه آموزش حقوقی باشد، تلاشی برای مهار و کنترل دانشآموزان و جلوگیری از دسترسی آنان به منابع مستقل و منتقد تلقی میشود.
اعدام ۵زندانی در نوشهر، قوچان، سنندج، اسفراین و گناباد
اعتصاب غذای زندانیان زندان مرکزی کرج در واکنش به انتقال ۶ زندانی محکوم به اعدام به سلول انفرادی
اجرای طرح «قاضی در مدرسه» با رویکرد امنیتی، فضای آموزشی را به محیط نظارتی تبدیل کرده و حقوق بنیادین دانشآموزان را بهطور جدی نقض میکند.
ماده ۱۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر
نقض حق حریم خصوصی؛ تشویق به نظارت و گزارش فعالیتهای دانشآموزان در فضای مجازی دخالت مستقیم در زندگی خصوصی آنان است.
ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر
نقض آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات؛ ایجاد ترس از استفاده از اینترنت و برچسبزنی به منابع خبری، مانع بیان آزاد اندیشه میشود.
ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر
نقض حق آموزش آزاد؛ تبدیل مدرسه به فضای امنیتی، آموزش را از کارکرد تربیتی و انتقادی خود خارج میکند.
ماده ۱۳ کنوانسیون حقوق کودک
نقض حق آزادی بیان کودکان؛ محدودسازی فعالیت دیجیتال و تهدید به پیامدهای کیفری، بیان آزاد نظرات را سرکوب میکند.
ماده ۱۶ کنوانسیون حقوق کودک
نقض حق مصونیت از مداخله خودسرانه؛ ترویج کنترل و خبرچینی، امنیت روانی و حریم شخصی کودکان را تهدید میکند.
کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
تلگرام / ایکس / اینستاگرام / یوتیوب / فیسبوک
.jpg)
.jpg)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر