افول شاخص‌های ملی در ایران تحت حاکمیت دیکتاتوری مذهبی؛ از اشتغال زنان تا اینترنت و آموزش
سقوط پی‌در‌پی شاخص‌ها
اشتغال زنان: ۱۲ درصد (رتبه ۱۷۹ جهان)
پاسپورت ایران: رتبه ۹۸ از میان ۱۰۶ کشور
سرعت اینترنت ثابت: ۱۹ مگابیت (رتبه ۱۴۲ جهان)
دانشگاه‌های ایران: خارج از فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان؛ بهترین رتبه متعلق به دانشگاه تهران در رده ۴۰۰–۵۰۰
این داده‌ها در کنار هم تصویری نگران‌کننده از وضعیت توسعه در ایران ترسیم می‌کنند؛ کشوری که روزی در منطقه به‌عنوان قدرت علمی و فرهنگی مطرح بود، اکنون در بسیاری از شاخص‌ها حتی از کشورهای بحران‌زده عقب افتاده است.
در حالی‌که جهان با سرعت به سمت مشارکت بیشتر زنان در بازار کار و شکوفایی اقتصاد دیجیتال پیش می‌رود، در ایران روندی معکوس در جریان است. زنان با نرخ مشارکت اقتصادی پایین و محدودیت‌های اجتماعی گسترده روبه‌رو هستند، در حالی که دانشگاه‌ها و نهادهای علمی کشور به دلیل سانسور، تبعیض ایدئولوژیک و مهاجرت گسترده نخبگان در حال از دست دادن جایگاه بین‌المللی خودند.
فیلترینگ، انزوا و فرار سرمایه انسانی
فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، کندی اینترنت و سیاست‌های محدودکننده در فضای مجازی، نه‌تنها اقتصاد دیجیتال را فلج کرده، بلکه زمینه‌ساز مهاجرت هزاران متخصص فناوری اطلاعات از کشور شده است.
به گفته تحلیلگران، «اینترنت ملی» که قرار بود جایگزینی امن برای کاربران ایرانی باشد، اکنون به نماد کنترل و عقب‌ماندگی دیجیتال بدل شده است.
انتقال احسان فریدی، دانشجوی محکوم به اعدام، به بازداشتگاه اطلاعات تبریز
وضعیت نگران‌کننده امیرحسن اکبری منفرد در زندان فشافویه، بلاتکلیفی و شکنجه در سایه بی‌قانونی
سقوط هم‌زمان شاخص‌های اشتغال، آموزش، اینترنت و اعتبار بین‌المللی، نتیجه مستقیم سیاست‌های بسته و انزواگرایانه حاکمیت کنونی است؛ سیاستی که طی سال‌های اخیر به‌جای تعامل با جهان، بر کنترل درونی، سانسور و تمرکز قدرت تکیه کرده است. این سیاست نه‌تنها توسعه را متوقف کرده بلکه چرخه‌ای از رکود اقتصادی، مهاجرت نخبگان و انزوای اجتماعی را بازتولید کرده است.
در حوزه اشتغال، حذف زنان از بازار کار و سرکوب آزادی‌های اجتماعی باعث شده نیمی از جمعیت فعال کشور عملاً کنار گذاشته شود. کاهش نرخ مشارکت زنان به ۱۲ درصد ـ که یکی از پایین‌ترین نرخ‌ها در جهان است ـ به معنای از بین رفتن میلیون‌ها فرصت تولید و خلاقیت است. در مقابل، کشورهای منطقه مانند امارات و عربستان سعودی با افزایش این نرخ به بیش از ۳۵ درصد، توانسته‌اند اقتصاد خود را متنوع و پویا کنند.
در عرصه دیجیتال نیز فیلترینگ گسترده، قطع ارتباطات جهانی و نبود دسترسی آزاد به اطلاعات، کشور را در مسیر عقب‌ماندگی مزمن قرار داده است. رتبه ۱۴۲ جهانی در اینترنت ثابت و سقوط به رتبه ۷۵ در اینترنت موبایل تنها نشانه فنی نیست؛ بلکه بیانگر ساختاری است که ترس از آگاهی و تبادل آزاد اطلاعات را به سیاست حکومتی بدل کرده است. این انسداد ارتباطی، نه‌تنها مانع رشد اقتصادی دیجیتال شده بلکه شکاف میان مردم و حکومت را نیز عمیق‌تر کرده است.
در عرصه آموزش و دانشگاه، نزول مداوم رتبه‌ها در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی از جمله «شانگهای» و «QS» نشان می‌دهد که نظام علمی کشور دیگر نه‌تنها جذابیتی برای دانشجویان خارجی ندارد، بلکه خود نیز در حال از دست دادن نخبگان داخلی است. مهاجرت گسترده‌ی استادان و دانشجویان برتر، نشانه‌ای از بی‌اعتمادی به آینده علمی کشور است.
در نهایت، افت رتبه پاسپورت و محدودیت سفرهای بین‌المللی نیز نمادی از فروپاشی اعتبار بین‌المللی نظام سیاسی حاکم است. در حالی که جهان در مسیر هم‌گرایی، تبادل و توسعه جهانی حرکت می‌کند، حاکمیت فعلی با سیاست‌های انزواطلبانه خود، شهروندانش را از ابتدایی‌ترین حقوق تعامل جهانی محروم کرده است.
مجموع این روندها نشان می‌دهد که تا زمانی که این سیاست بسته ادامه یابد، نه تنها امکان رشد و شکوفایی وجود نخواهد داشت، بلکه خطر تبدیل کشور به یک جزیره منزوی، فقیر و بی‌افق در میانه جهان متصل امروز بیش از هر زمان دیگری واقعی شده است.
جدول تطبیقی شاخص‌های جهانی ایران (۲۰۲۵)
شاخص کلیدی وضعیت ایران در ۲۰۲۵ میانگین جهانی / منطقه‌ای رتبه جهانی ایران روند پنج‌ساله توضیح
نرخ اشتغال زنان ٪۱۲ ٪۴۷ ۱۷۹ از ۱۸۵ کشور نزولی یکی از پایین‌ترین نرخ‌های مشارکت زنان در جهان
سرعت اینترنت ثابت ۱۹مگابیت بر ثانیه ۱۰۰ مگا بیت ۱۴۲ از ۱۸۰ کشور نزولی افت ۶ پله‌ای نسبت به سال گذشته؛ فیلترینگ گسترده
سرعت اینترنت موبایل ۳۶ مگابیت بر ثانیه ۸۰ مگا بیت ۷۵ از ۱۸۰ کشور نزولی ضعف زیرساخت و اختلال‌های عمدی در شبکه
رتبه پاسپورت ایران ۹۸ از ۱۰۶ کشور – بسیار پایین نزولی تنها ۴۱ مقصد بدون ویزا؛ هم‌رده سودان و سریلانکا
دانشگاه‌های برتر ایران رتبه ۴۰۰–۱۰۰۰ میانگین آسیا: تا ۲۰۰ خارج از ۱۰۰ دانشگاه برتر نزولی افت جایگاه دانشگاه تهران، شریف و امیرکبیر
مشارکت اقتصادی کل (زنان و مردان) ٪۳۹ ٪۶۰ ۱۶۰ از ۱۸۵ کشور نزولی نشانه رکود اقتصادی و خروج نیروی انسانی فعال
رتبه شاخص توسعه انسانی (UNDP) ۰،۷۷ ۰،۸۴ ۱۲۰ از ۱۹۰ کشور نزولی نتیجه مستقیم سیاست‌های بسته اقتصادی و اجتماعی
در نهایت، وضعیت امروز کشور حاصل سال‌ها سیاست‌های پرهزینه، فاسد و بی‌پاسخ‌گو است؛ ساختاری که به جای سرمایه‌گذاری بر رفاه، آموزش، اشتغال و فناوری، منابع عظیم کشور را صرف برنامه‌ها و جاه‌طلبی‌هایی کرده که هیچ سودی برای مردم نداشته است. در حالی‌که زیرساخت‌های اقتصادی فرسوده و شاخص‌های اجتماعی در سقوط آزاد قرار دارند، حاکمان و وابستگان‌شان در چرخه‌ای از رانت، امتیاز و انباشت ثروت غرق شده‌اند.
آنچه از نفت، گاز، مالیات و سرمایه ملی باقی مانده، نه صرف توسعه پایدار و بازسازی کشور، بلکه در مسیر پروژه‌های پرهزینه قدرت‌طلبانه و سیاست‌های امنیتی داخلی هزینه شده است. نتیجه آن، شکاف عظیمی است میان جامعه‌ای فقیر و نخبه‌سالارانی ثروتمند که از نظام بسته سود می‌برند. مردمی که برای تأمین ابتدایی‌ترین نیازهای خود درگیر تورم و بیکاری‌اند، هر روز شاهد گسترش کاخ‌نشینی طبقه‌ای هستند که خود را «خدمت‌گزار» می‌نامد اما عملاً در نقش طبقه ممتاز و مصون از پاسخگویی عمل می‌کند.
فساد ساختاری و تمرکز ثروت در دستان اندک، نه‌تنها چرخه تولید و امید اجتماعی را از بین برده، بلکه کشور را در گرداب بی‌اعتمادی و ناامیدی فروبرده است. در چنین شرایطی، بازسازی اقتصادی و اجتماعی تنها زمانی ممکن خواهد بود که این منابع ملی از کنترل شبکه‌های قدرت خارج شده و در مسیر واقعی توسعه، عدالت و آزادی مردم به‌کار گرفته شود — نه برای تداوم نظامی که بقای خود را بر فقر، سرکوب و سانسور بنا کرده است.
کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
تلگرام / ایکس / اینستاگرام / یوتیوب / فیسبوک
.jpg)
.jpg)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر