۱۹ مهر, ۱۴۰۳دسته‌بندی گزارش ویژه
لیست بخش‌های مختلف
1. ایران رکورددار اعدام
2. اعدام؛ ابزاری برای سرکوب سیاسی
3. اعدام و حقوق بشر
4. اعدام در ایران: ابزاری برای سرکوب سیاسی و بقای حکومت
5. چرا مجازات اعدام باید لغو شود؟
6. آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها در ایران
7. فریاد “نه به اعدام” از درون زندان‌ها
8. چه باید کرد؟
نه به مجازات اعدام، نه به حکومت اعدامی؛ دهم اکتبر روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام
یکی از مهم‌ترین اقدامات عملی در مقابله با مجازات اعدام، حمایت از کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام»، است. این کارزار نه تنها صدای اعتراض زندانیان سیاسی، بلکه صدای مردمی است که از این حکم ظالمانه و غیرانسانی رنج می‌برند
دهم اکتبر روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام
تاریخچه مجازات اعدام و جنبش‌های مخالف
از سال ۲۰۰۳ میلادی، ائتلاف جهانی علیه مجازات مرگ، با همکاری ده‌ها سازمان حقوق بشری از سراسر جهان، روز دهم اکتبر را به عنوان «روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام» تعیین کرد. این روز فرصتی است برای تأمل بر آثار و پیامدهای منفی اعدام و نیز یادآوری به دولت‌ها برای لغو این مجازات غیرانسانی.
علاوه بر این، سازمان ملل متحد نیز در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ دو قطعنامه به منظور تشویق کشورها به لغو مجازات اعدام به تصویب رساند. از آن زمان تاکنون، هر ساله در ۱۰ اکتبر، فعالیت‌های حقوقی، سیاسی و مدنی بسیاری برای مقابله با این حکم در سراسر جهان برگزار می‌شود، به ویژه از سوی سازمان‌های حقوق بشری و مدافعان حقوق بشر در ایران که یکی از کشورهایی است که همچنان به اجرای این مجازات ادامه می‌دهد.
ایران رکورددار اعدام
طی ۴۵ سال گذشته، ایران همواره یکی از کشورهایی بوده که بیشترین میزان اجرای مجازات اعدام را داشته است. اوج این اعدام‌ها به دهه۶۰ بازمی‌گردد، زمانی که حکومت ایران با سرکوب مخالفان سیاسی، هزاران نفر را به جوخه‌های مرگ سپرد. این روند همچنان ادامه دارد و ایران به عنوان یکی از کشورهایی شناخته می‌شود که بالاترین آمار اعدام در جهان را دارد.
در حال حاضر، زندانیان سیاسی با «کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام» بیش از هر زمان دیگری در تلاش‌اند تا آگاهی عمومی را نسبت به پیامدهای این مجازات افزایش دهند و برای لغو آن در ایران مبارزه کنند.
اعدام؛ ابزاری برای سرکوب سیاسی
با بررسی تاریخچه اعدام در جهان و به ویژه در ایران، می‌توان گفت که بخش عمده‌ای از اعدام‌ها نه به دلیل ارتکاب جرایم خشونت‌بار، بلکه به منظور سرکوب اعتراضات سیاسی و جلوگیری از به خطر افتادن قدرت حاکمان صورت گرفته است. در بسیاری از کشورها، مجازات مرگ ابزاری است که حاکمان مستبد از آن برای ارعاب و خاموش کردن صدای مخالفان استفاده می‌کنند.
در ایران نیز، در طول ۴دهه گذشته، اعدام‌ها به دلایل سیاسی و برای سرکوب معترضان و مخالفان حکومت بوده است. هزاران نفر از افراد بی‌گناه که تنها جرمشان اعتراض به وضعیت موجود یا بیان عقاید خود بوده، به دلیل اجرای همین حکم ضدانسانی جان خود را از دست داده‌اند. سران حکومت به منظور حفظ جو ترس و سرکوب بر جامعه از اعدام زندانیان با جرائم اجتماعی نیز استفاده می‌کند.
اعدام و حقوق بشر
مجازات اعدام نه تنها حق زندگی را نقض می‌کند، بلکه بسیاری از اصول بنیادی حقوق بشر را نیز زیر پا می‌گذارد. از جمله مهم‌ترین این اصول می‌توان به ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر اشاره کرد که تصریح می‌کند: «هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.»
همچنین، ماده ۵ این اعلامیه تأکید دارد که «هیچ‌کس نباید تحت شکنجه یا مجازات‌های ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز قرار گیرد.»
بر این اساس، اجرای مجازات اعدام به عنوان یکی از خشن‌ترین و غیرانسانی‌ترین مجازات‌ها، نقض آشکار این اصول اساسی به شمار می‌رود. افزون بر این، سازمان‌های حقوق بشری بارها تأکید کرده‌اند که مجازات اعدام راهکاری ناکارآمد برای کاهش جرم و جنایت است و در بسیاری از موارد به اشتباه و ناعادلانه اعمال می‌شود.
اعدام در ایران: ابزاری برای سرکوب سیاسی و بقای حکومت
به روشنی می‌توان گفت که اعدام و تهدید به اجرای آن، مهم‌ترین ابزار بقای حکومت‌های دیکتاتوری است. سران حکومت در ایران،از این ابزار بیش از هر جای دیگری برای سرکوب و خاموش کردن اعتراضات مردمی استفاده می‌کنند. در جریان اعتراضات گسترده‌ی سال‌های اخیر، از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱، هزاران نفر در خیابان‌ها به دست نیروهای امنیتی به قتل رسیده‌اند. کسانی که زنده مانده‌اند، به‌طور گسترده دستگیر و برخی از آنها اعدام شده‌اند. چنین اقدامات وحشیانه‌ای یکی از دلایل اصلی تداوم این حکومت است.
واقعیت این است که اگر مجازات اعدام در ایران لغو شود، سران حکومت، قادر نخواهد بود به حاکمیت خود ادامه دهد. این مجازات به منزله‌ی شمشیری است که بر گردن هر مخالف سیاسی آویزان است و هر گونه صدای مخالفی را در نطفه خفه می‌کند. حاکمیتی که از این ابزار بی‌رحمانه برای بقای خود استفاده می‌کند، نشان می‌دهد که در نهایت، بقای خود را تنها با ترس و وحشت میسر می‌داند.
چرا مجازات اعدام باید لغو شود؟
مجازات اعدام باید به ۲دلیل اصلی لغو شود: نخست، به دلیل ماهیت غیرانسانی آن و دوم، به دلیل سوءاستفاده‌های سیاسی که از آن می‌شود.
۱. حق حیات و مخالفت با اعدام: از منظر حقوق بشری، «حق حیات» پایه‌ای‌ترین حق هر انسان است. هیچ نهاد، فرد یا حکومتی حق ندارد این حق را از هیچ انسانی سلب کند. مجازات اعدام با این حق بنیادی در تضاد است و نه‌تنها نقض حقوق بشری است، بلکه بر اساس اصول اخلاقی و انسان‌دوستانه نیز قابل پذیرش نیست. سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری، از جمله سازمان ملل متحد و عفو بین‌الملل، بارها اعلام کرده‌اند که مجازات اعدام باید به‌طور کامل لغو شود. در کشورهایی که اعدام لغو شده، آمار جرایم خشن کاهش یافته است؛ برخلاف تصورات غلط، این کشورها تجربه کرده‌اند که جرم و جنایت در غیاب مجازات اعدام نیز قابل کنترل است.
۲. اعدام به‌عنوان ابزاری برای سرکوب سیاسی : دلایل سیاسی برای لغو مجازات اعدام به خصوص در حکومت‌های استبدادی، حتی روشن‌تر است. در طول تاریخ، اعدام بیشتر به‌عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان و حفظ قدرت توسط دیکتاتورها به کار رفته است. سران حاکم بر ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. در سال‌های ابتدایی انقلاب و به‌ویژه در دهه‌ی ۶۰، هزاران زندانی سیاسی در زندان‌های ایران اعدام شدند. گزارش‌های مستند حقوق بشری حاکی از آن است که بسیاری از این افراد حتی از حق دفاع قانونی محروم بودند و محاکمات آنها در محاکم ناعادلانه و پشت درهای بسته برگزار شد. این روند در سال‌های اخیر نیز ادامه داشته است و بسیاری از معترضان، به‌ویژه در جریان اعتراضات سراسری، بدون محاکمه‌ی عادلانه به اعدام محکوم شده‌اند.
آمار تکان‌دهنده اعدام‌ها در ایران
ایران در حال حاضر یکی از کشورهایی است که بالاترین آمار اجرای مجازات اعدام را دارد. گزارش عفو بین‌الملل در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که بیش از ۷۴ درصد از کل اعدام‌های ثبت‌شده در جهان به ایران تعلق دارد. این آمار بدون در نظر گرفتن کشورهایی مانند چین و کره شمالی است که اطلاعات دقیقی از آنها در دست نیست. چنین اعدادی به‌وضوح نشان‌دهنده‌ی وابستگی سران حاکم بر ایران به این ابزار سرکوب‌گرانه است. بسیاری از اعدام‌شدگان، به‌ویژه در سال‌های اخیر، معترضان سیاسی یا اعضای گروه‌های اقلیت‌های مذهبی و قومی بوده‌اند که سران حکومت آنها را تهدیدی برای بقای خود می‌داند.
از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا کنون دست‌کم ۴۴۰ اعدام در ایران صورت گرفته است. این آمار هولناک به طور متوسط ۶۴ اعدام در هر ماه را نشان می دهد. آمار موقع درج دوباره چک شود
در این آمار از فارس و کرد و بلوچ، تا هموطنان اهل سنت و زنان، دیده می شوند. آمار زندانیان سیاسی که از ابتدای سال ۱۴۰۳، اعدام شده اند ۵تن بوده است.
فریاد “نه به اعدام” از درون زندان‌ها
در سال‌های اخیر، حرکت‌های زیادی علیه اعدام در ایران شکل گرفته‌اند که یکی از برجسته‌ترین آنها کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» است. این کارزار در بهمن ماه سال ۱۴۰۲، با اعتصاب غذای گروهی از زندانیان سیاسی در زندان قزلحصار آغاز شد و به سرعت گسترش یافت. اکنون این حرکت به ۲۲ زندان در سراسر کشور رسیده و شامل زندان‌های مهمی چون اوین (بند زنان، بند ۴ و بند ۸)، قزلحصار، تهران بزرگ، مشهد، و زندان‌های شهرستان‌هایی نظیر تبریز، ارومیه، خوی، و سقز می‌شود. زندانیان با این حرکت، خواستار لغو اعدام شده و صدای خود را از درون زندان‌ها به گوش جامعه جهانی رسانده‌اند.
این کارزار تاکنون بیش از ۳۷ هفته ادامه پیدا کرده است و حمایت گسترده‌ای را از جانب سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری برانگیخته است. بیش از ۶۸ سازمان و نهاد حقوق بشری از کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام حمایت کرده‌اند و خواستار توجه بیشتر جهانیان به وضعیت حقوق بشر در ایران و توقف اجرای احکام اعدام شده‌اند.
چه باید کرد؟
یکی از مهم‌ترین اقدامات عملی در مقابله با اعدام، حمایت از کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام»، است. این کارزار نه تنها صدای اعتراض زندانیان سیاسی، بلکه صدای مردمی است که از این حکم ظالمانه و غیرانسانی رنج می‌برند.
لغو حکم اعدام در ایران، که همچنان یکی از ستون‌های بقای نظام حاکم است، می‌تواند به شکل‌گیری فضایی بازتر برای اعتراضات مردم و جلوگیری از سرکوب آنها کمک کند. حمایت‌های داخلی و بین‌المللی از این کارزار نه تنها به تقویت جنبش‌های ضد اعدام کمک می‌کند، بلکه فشار را بر سران حکومت برای تجدیدنظر در اجرای این مجازات افزایش می‌دهد.
کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
.jpg)
.jpg)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر