موج اعدام‌ها در ایران، نگاهی به آمار اعدام دستکم ۳۷۰ زندانی در ۶ماهه نخست ۱۴۰۳

۵ مهر, ۱۴۰۳دسته‌بندی گزارش ویژه

لیست بخش‌های مختلف

1. آمار اعدام‌ها در هر ماه

2. اسامی زندان‌هایی که اعدام در آن صورت گرفته است

3. زنان اعدام شده

4. اعدام در ملا عام

5. کودک-مجرم مرد اعدام شده

6. کودک-مجرم زن اعدام شده

7. زندانیان سیاسی اعدام شده

8. اعدام؛ نقض بنیادین حقوق بشر

9. نقض حق حیات و حقوق بشری

10. پیامدهای اجتماعی و روانی

11. نقض حقوق زندانیان و عدالت قضایی

12. عدم دسترسی به وکلای مستقل و حقوقی

موج فزاینده اعدام‌ها، نگاهی به آمار اعدام دستکم ۳۷۰ زندانی در ۶ماهه نخست ۱۴۰۳

براساس آمارهای ثبت شده توسط کانون حقوق بشر ایران، در ۶ماه اول سال ۱۴۰۳در زندان‌های مختلف حاکمیت دیکتاتوری و فاشیسم مذهبی حاکم بر ایران، دستکم ۳۷۰ نفر اعدام شده اند.

با توجه به انجام مخفیانه اعدام‌ها و اعلام نشدن آن در رسانه‌‌ها توسط قوه قضاییه بدیهی است که آمار واقعی بیش از این تعداد ‌باشد.

آمار اعدام‌ها در هر ماه

آمار اعدام در ۶ماهه نخست ۱۴۰۳

فروردین۱۴۰۳: ۲۳نفر

اردیبهشت۱۴۰۳: ۱۲۷نفر

خرداد۱۴۰۳: ۱۲نفر

تیر۱۴۰۳: ۳۰نفر

مرداد۱۴۰۳: ۱۲۶نفر

شهریور۱۴۰۳: ۵۲نفر

اسامی زندان‌هایی که اعدام در آن صورت گرفته است

مرکزی تبریز، مرکزی خرم‌آباد، مرکزی شیراز، مرکزی زنجان، مرکزی اصفهان، مرکزی ارومیه، مرکزی همدان، مرکزی مشهد، مرکزی کرج، مرکزی کرمان، مرکزی گرگان، مرکزی اراک، مرکزی بندرعباس، مرکزی بیرجند، مرکزی اردبیل، مرکزی قم، مرکزی کرمانشاه، مرکزی قزوین، مرکزی ایلام، مرکزی یزد، مرکزی ساری، مرکزی رشت، مرکزی یاسوج، مرکزی زاهدان، مرکزی بوشهر

قزلحصار، سپیدار اهواز، چابهار، تایباد، آمل، ساوه، سقز، گنبدکاووس، کهنوج، قائن، بم، نیشابور، سلماس، میاندوآب، مشگین شهر، تربت جام، بافت، میناب، سبزوار، کاشمر، نقده، رفسنجان، خواف، نهاوند، مهاباد، جیرفت، نوشهر

براساس آمارها بیشترین اعدام در اردیبهشت‌ماه با ۱۲۷ اعدام و بعد از آن مردادماه با ۱۲۶ اعدام بوده است.

در میان اعدام شدگان دستکم ۵۵ زندانی بلوچ، ۴۴زندانی کرد، ۳۴زندانی تبعه افغانستان و یک زندانی تبعه عراق به چشم می‌خورد.

سران حکومت در یک اعدام جمعی در روز ۱۷مردادماه ۱۴۰۳ در دو زندان مرکزی کرج و قزلحصار ۲۹ زندانی را اعدام کرد. اعدام ۲۹ زندانی در یک روز در چند سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

زنان اعدام شده

مرجان حاجی نژاد: وی کودک مجرم هم بود و در ۱۹سالگی در تاریخ ۲۳فروردین۱۴۰۳ برابر با ۱۱آوریل۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر همراه با همسرش در زندان مرکزی زنجان اعدام شد. وی اطلاع نداشت که همسرش در خودرو مواد مخدر حمل می‌کند.

ثریا محمدی: وی در تاریخ ۵اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۲۴آوریل۲۰۲۴ به اتهام قتل در زندان قزلحصار اعدام شد.

۱زن: وی در تاریخ ۱۱اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۳۰آوریل۲۰۲۴ به اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی بیرجند اعدام شد.

فریبا محمدزهی: زندانی بلوچ ۳۳ساله در تاریخ ۱۹اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۸می۲۰۲۴ به اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی کرمان اعدام شد.

راضیه (نام فامیل نامشخص): در تاریخ ۲۶اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۱۵می۲۰۲۴ به اتهام قتل در زندان مرکزی مشهد اعدام شد.

فاطمه عبداللهی: وی ۲۷ساله بود و در تاریخ ۲۹اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۱۸می۲۰۲۴ به اتهام قتل در زندان نیشابور اعدام شد.

پروین موسوی: وی ۵۳ساله بود و در تاریخ ۲۹اردیبهشت۱۴۰۳ برابر با ۱۸می۲۰۲۴ به اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی ارومیه اعدام شد. وی در زندان به سرطان مبتلاء شده و در همان وضعیت اعدام شد.

(نام کوچک نامعلوم) محمودی نیا: در تاریخ ۳۰تیر۱۴۰۳ برابر با ۲۰ژوئیه۲۰۲۴ به اتهام قتل در زندان مرکزی شیراز اعدام شد.

۳زن: هویت آنها مشخص نیست. در تاریخ ۲مرداد۱۴۰۳ برابر با ۲۳ژوئیه۲۰۲۴ به اتهام مواد مخدر در زندان مرکزی بیرجند اعدام شدند.

۱زن: هویت وی مشخص نیست. در تاریخ ۶مرداد۱۴۰۳ برابر با ۲۷ژوئیه۲۰۲۴ در زندان مرکزی خرم آباد اعدام شد.

۲زن: در تاریخ ۱۷مرداد۱۴۰۳ برابر با ۷اوت۲۰۲۴ در زندان مرکزی کرج اعدام شدند. هویت و اتهام آنها مشخص نیست

آمار اعدام در ۶ماهه نخست ۱۴۰۳

اعدام در ملا عام

سران حکومت پس از مدت‌ها یک زندانی را در شاهرود در ملاء‌عام اعدام کرده است. این زندانی امیر رضا عجم اکرمی نام داشت. وی ۲۲ساله بود و در تاریخ ۵شهریورماه ۱۴۰۳، در ملاءعام در شاهرود به اتهام قتل اعدام شد.

کودک-مجرم مرد اعدام شده

رامین سعادت: وی ۲۰ساله بود و در تاریخ ۲۹اردیهبشت۱۴۰۳ برابر با ۱۸می۲۰۲۴ به اتهام قتل در زندان میاندوآب اعدام شد.وی زمان دستگیری زیر ۱۸سال داشت.

مهدی جهان‌پور سحرگاه دوشنبه ۲۶شهریورماه ۱۴۰۳، یک کودک مجرم بود که در زندان مرکزی شیراز اعـدام شد. وی هنگام ارتکاب جرم ۱۶ساله بوده است.

کودک-مجرم زن اعدام شده

مرجان حاجی نژاد: وی کودک مجرم هم بود و در ۱۹سالگی در تاریخ ۲۳فروردین۱۴۰۳ برابر با ۱۱آوریل۲۰۲۳ به اتهام مواد مخدر همراه با همسرش در زندان مرکزی زنجان اعدام شد. وی اطلاع نداشت که همسرش در خودرو مواد مخدر حمل می‌کند.

براساس این آمارها از ۳۷۰ زندانی اعدام شده در ۶ماهه اول سال ۱۴۰۳، ۳۴۸ زندانی مرد با  جرائم اجتماعی، ۱۶زندانی زن با جرائم اجتماعی که یک تن آنها هنگام بازداشت کمتر از ۱۸ سال سن داشته است، ۵زندانی سیاسی، یک زندانی مرد کودک مجرم بوده است.

زندانیان سیاسی اعدام شده

انور خضری

زندانی سیاسی انور خضری از اهالی مهاباد در ۱۶ آذر سال ۱۳۸۸ به همراه ۲تن دیگر از هموطنان اهل سنت به نامهای کامران شیخه و خسرو بشارت توسط مأموران امنیتی بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شد.

در اواخر اسفند ماه سال ۹۴ جلسه دادگاه زندانی سیاسی انور خضری با اتهاماتی همچون «اقدام علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام»، «عضویت در گروه‌های سلفی» و «افساد فی‌الارض» در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی مقسیه برگزار شد. در این دادگاه وی به اعـدام محکوم شد. این حکم در دیوان عالی کشور نقض شد.

پس از مدتی، حکم اعـدام زندانی سیاسی انور خضری و ۶ زندانی عقیدتی ـ سیاسی اهل سنت توسط قاضی مقیسه صادر و در تاریخ ۱۴ بهمن‌ماه ۹۸ به وکیل آنها ابلاغ شد.

گفته می شود حکم اعـدام این ۷ زندانی عقیدتی ـ سیاسی اهل سنت با اعمال نفوذ وزارت اطلاعات صادر شده است. زندانی سیاسی انور خضری در حالی ایام حبس خود را سپری می‌کرد که به دلیل شکنجه‌های اعمال شده بر وی از تنگی نفس و درد در ناحیه قفسه سینه رنج می برد و از اعزام به بیمارستان و درمان محروم بود. وی در تاریخ ۱۲اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، اعـدام شد.

خسرو بشارت

زندانی سیاسی خسرو بشارت در بهمن ماه سال ۱۳۸۸ توسط اطلاعات مهاباد بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات ارومیه منتقل شد. او به مدت یک ماه در سلول انفرادی تحت شکنجه قرار داشت.

به گفته خودش وی از ۱۲ شب تا صبح با صدای ناله و فریاد زندانیان شکنجه شده در اطاق‌های دیگر تحت شکنجه روحی قرار می‌گرفته است. خود وی نیز تحت شکنجه‌های فیزیکی قرار داشته و برای گرفتن اعترافات اجباری، از سقف آویزان و با کابل از ناحیه کف پا شکنجه شده است.

وی به همراه ۶تن دیگر از زندانیان سیاسی اهل تسنن به اعـدام محکوم شد. حکم اعـدام وی در تاریخ ۲۶اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، در زندان قزلحصار اعدام شد.

زندانی سیاسی ادریس جمشید‌زهی

زندانی سیاسی بلوچ ادریس جمشیدزهی ۴۵ساله، متأهل، دارای ۵فرزند در تاریخ ۲۸تیر۱۴۰۳ برابر با ۱۸ژوئیه۲۰۲۴ به اتهام قتل یک بسیجی در زندان مرکزی زاهدان اعدام شد.ادریس در سال ۱۳۹۶با اتهام قتل یک فرمانده بسیجی بومی و از دوستان قاسم سلیمانی با نام سید عبدالکریم سجادی در ایرانشهر بازداشت شده و از دادگاه انقلاب شعبه۲ کیفری زاهدان به اعدام محکوم شده بود.ادریس فرد صوفی و مذهبی بود که در روستای محل سکونتش به کشاورزی مشغول بوده و پس از بازداشت تحت شکنجه وادار به اعترافات اجباری شده بود اما با این وجود بارها در دادگاه اتهامات مطروحه علیه خود را رد کرده بود.سیدعبدالکریم سجادی یکی از عوامل بومی بسیج و سپاه در منطقه بزمان و ایرانشهر بود که اقدام به عضوگیری از جوانان بلوچ برای رفتن به جنگ سوریه تحت عنوان مدافع حرم می کرد. وی در فرودین۱۳۹۶ مقابل منزلش واقع در خیابان طالقانی ایرانشهر با اصابت گلوله کشته شد.

کامران شیخه

زندانی سیاسی کْرد کامران شیخه در تاریخ ۴مرداد۱۴۰۳ برابر با ۲۵ژوئیه۲۰۲۴ پس از ۱۵سال حبس در زندان مرکزی ارومیه اعـدام شد.کامران شیخه و ۶متهم دیگر همراه او در ارتباط با پرونده قتل عبدالرحیم تینا اهل روستای لج از توابع مهاباد، توسط شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی مقیسه به اتهاماتی نظیر اقدام علیه امنیت ملی، تبلیغ علیه نظام، عضویت در گروه‌های سلفی و افساد فی‌الأرض به اعدام محکوم شده بودند.این حکم اواخر سال ۱۳۹۵ توسط شعبه۴۱ دیوانعالی کشور به ریاست قاضی رازینی نقض و جهت رسیدگی به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران اجراع داده شد. در خرداد ماه ۱۳۹۷ این ۷نفر به اتهام افساد فی‌الأرض بار دیگر توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ابولقاسم صلواتی به اعدام محکوم شدند.حکم مذکور با فشارهای مکرر اداره اطلاعات ارومیه از سوی‌شعبه۴۱ دیوانعالی کشور تایید و روز دوشنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۸ رسماً به محمود ولی زاده طباطبایی وکیل این زندانیان مذهبی کُرد اعلام گردید. فرهاد سلیمی، انور خضری، قاسم آبسته، داوود عبداللهی، خسرو بشارت، کامران شیخه و ایوب کریمی، روز ۱۶ آذر ۱۳۸۸ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.

رضا رسایی

سیاسی کْرد ۳۴ساله، اهل صحنه پیرو آیین یارسان و از بازداشت‌شدگان قیام سراسری در تاریخ ۱۵مرداد۱۴۰۳ برابر با ۶اوت۲۰۲۴به اتهام قتل مخفیانه و بدون اطلاع خانواده در زندان مرکزی کرمانشاه اعـدام شد. وی ۳آذر۱۴۰۱ در کرج به اتهام قتل نادر بیرامی رئیس سازمان اطلاعات سپاه صحنه بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات کرمانشاه  پس از پایان بازجویی، او را به زندان دیزل آباد کرمانشاه منتقل کردند. نادر بیرامی رئیس اطلاعات سپاه شهرستان صحنه بود که شخصا در سرکوب مردم شرکت داشت. وی روز شنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۱ شخصا در سرکوب مردمی که در مراسم بزرگداشت سیدخلیل عالی ‌نژاد حضور داشتند، شرکت فعال داشت. سیدخلیل عالی نژاد نوازنده و خواننده کْرد و پیرو آیین یارسان بود که سال۱۴۰۰ به طرز مشکوکی به قتل رسیده بود.رضا رسایی مجدد به مدت ۲۱روز، به همراه تعدادی دیگر از بازداشت‌شدگان مراسم سالگرد سیدخلیل عالی ‌نژاد از زندان دیزل آباد کرمانشاه به بازداشتگاه اداره آگاهی کرمانشاه منتقل کرده و تحت فشار و بازجویی قرار دادند.رضا رسایی در جریان برگزاری جلسات دادگاه، بارها اتهامات مطرح شده را رد کرد و اعلام کرد که در بازداشتگاه اداره آگاهی صحنه شکنجه و تهدید به تجاوز شده و تحت این شرایط مجبور به اعترافات اجباری علیه خود شده است.نهادهای امنیتی بعد از اعدام وی خانواده رسایی را از اجرای حکم فرزندشان مطلع ساخته و به آنها هشدار دادند که اجازه دفن وی را در شهر زادگاهش شهر صحنه را ندارند.

اعدام؛ نقض بنیادین حقوق بشر

اعـدام، به‌عنوان یکی از بحث‌برانگیزترین و شدیدترین انواع مجازات‌ها، نه تنها از منظر اخلاقی، بلکه از لحاظ حقوق بشری و اجتماعی نیز قابل توجیه نیست. این مجازات، که توسط سران حکومت به شدت اعمال می‌شود، به‌طور مستقیم حق حیات را نقض می‌کند، حقی که از اساسی‌ترین حقوق بشر به شمار می‌آید. علاوه بر این، اجرای حکم اعـدام برای خانواده فرد محکوم نیز پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، و روانی زیادی به همراه دارد، که اغلب نادیده گرفته می‌شود.

نقض حق حیات و حقوق بشری

طبق ماده 3 اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR)، “هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.” اعمال مجازات اعـدام به‌طور مستقیم این حق بنیادین را نقض می‌کند. همچنین ماده 6 میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) تصریح می‌کند که “حق حیات ذاتی هر انسان است و این حق نباید به‌صورت خودسرانه نقض شود.” بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری، از جمله عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر، اعـدام را یک مجازات غیرانسانی، بی‌رحمانه، و تحقیرآمیز می‌دانند که با اصول کرامت انسانی مغایرت دارد.

پیامدهای اجتماعی و روانی

اعـدام نه‌تنها فرد محکوم را از زندگی محروم می‌سازد، بلکه به خانواده‌ها و بازماندگان وی نیز آسیب‌های جدی وارد می‌کند. از دست دادن یک عضو خانواده به دلیل اعـدام، منجر به فشارهای روانی شدید و مشکلات مالی و اجتماعی برای بازماندگان می‌شود. این تأثیرات منفی می‌تواند باعث افزایش نابرابری‌های اجتماعی و ایجاد چرخه‌ای از فقر و بی‌عدالتی شود.

شکست در بازدارندگی و افزایش خشونت؛ افزایش آمار اعـدام‌ها در ایران نشان داده که اعـدام کارکرد بازدارندگی مؤثری در کاهش جرم و جنایت ندارد.

سران حکومت تنها به منظور ایجاد جو ترس و وحشت در جامعه اقدام به این کار می‌کنند. افزایش اعتراضات و رادیکال شدن آنها نشان داده که سران حکومت در مهار اعتراضات شکست خورده و افزایش اعـدام‌ها تنها به شدت اعتراضات افزوده است.

نقض حقوق زندانیان و عدالت قضایی

در بسیاری از موارد، حقوق زندانیان در مراحل بازداشت، بازجویی، و دادرسی نقض می‌شود. بر اساس اصول اساسی محاکمه عادلانه، هر فرد حق دارد از وکیل انتخابی خود برخوردار باشد و نباید مجبور به ارائه اعترافات تحت شکنجه شود. متأسفانه در سیستم قضایی جمهوری اسلامی ایران، بسیاری از احکام اعـدام بر پایه اعترافات اجباری و شکنجه صادر می‌شود، که این موضوع نقض ماده 5 اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) و ماده 7 میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) است. این مواد تأکید می‌کنند که هیچ‌کس نباید تحت شکنجه یا مجازات‌های ظالمانه، غیرانسانی، یا تحقیرآمیز قرار گیرد.

عدم دسترسی به وکلای مستقل و حقوقی

یکی از مشکلات عمده در سیستم قضایی ایران، عدم دسترسی زندانیان به وکلای مستقل و حرفه‌ای است. بیشتر زندانیان در مراحل بازجویی و دادگاه از حق داشتن وکیل انتخابی محروم هستند. وکلای تسخیری نیز به دلیل عدم استقلال و فشارهای سیاسی، نمی‌توانند به‌طور مؤثر از موکلان خود دفاع کنند. این نقض صریح ماده 14 میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) است که حق محاکمه عادلانه را برای هر فرد تضمین می‌کند.

کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اشتراک: